Pandemia e COVID-19 i ka lënë pas përpjekjet për të krijuar një Evropë më bindëse – pikërisht në momentin kur politika globale e dy viteve të fundit ka krijuar një mori problemesh për bllokun. Këto do të përkeqësohen vetëm nëse nuk ndërmerren veprime të menjëhershme.
Nëse është një krizë migracioni në kufirin e bllokut me Bjellorusinë; ngritja ushtarake ruse në kufirin e Ukrainës dhe antagonizmi i shteteve anëtare si Lituania dhe Estonia; ose kërcënimet tregtare kineze, BE-së i duhet shumë një strategji për t’u marrë me botën përtej kufijve të saj, përpara se këto çështje hibride të pushtojnë dhe dobësojnë unionin, raporton CNN
Nga Komisioni janë bërë propozime të guximshme që teorikisht mund të shkojnë në një farë mënyre në favor të zgjidhjes së këtyre problemeve, transmeton Telegrafi.
Për agresionin rus dhe çështjet e tjera ushtarake, BE-ja ka propozuar njësi ushtarake të vendosjes së shpejtë të përshtatura për misione specifike, duke reduktuar mbështetjen e NATO-s dhe SHBA-së për të mbrojtur kontinentin e vjetër.
Sa i përket Kinës, Brukseli po përpiqet të kundërshtojë iniciativën gjigante të infrastrukturës globale të Pekinit duke ofruar alternativa investimi. Vitet e fundit, BE-ja është përpjekur të ecë në një litar thuajse të pamundur, duke ruajtur një partneritet ekonomik me Kinën, duke mos larguar një SHBA gjithnjë e më shumë kundër Pekinit.
Andrius Kubilius, ish-kryeministri i Lituanisë dhe eurodeputeti aktual ka vënë në dukje se Kremlini në veçanti e shfrytëzon këtë moment duke kërkuar të “forcojë marrëdhëniet ndaras me secilin shtet anëtarë” dhe jo me institucionet e BE-së – sepse institucionet janë pothuajse gjithmonë më të ashpra se kryeqytetet kombëtare.
Megjithatë, dhimbjet e kokës në çështjet e jashtme me të cilat përballet BE-ja janë më të mëdha se mosmarrëveshjet midis shteteve anëtare.
“Mënyra se si është krijuar BE-ja aktualisht e pengon atë që të adresojë krizat me të cilat përballemi”, tha Sophie in’t Veld, një eurodeputete liberale holandeze.
“Komisioni mund të marrë iniciativën, siç bëri me COVID-19, duke dërguar në një rezultat pozitiv. Por për çështjet e jashtme, [ai] është plotësisht në dorë të shteteve anëtare që nuk kanë as një mandat për të dalë me [një] pan – Vizioni evropian”, shtoi ajo.
Gjermania vetëm kohët e fundit ka instaluar një qeveri koalicioni tre-partiak midis Social Demokratëve të qendrës së majtë, të Gjelbërve dhe Demokratëve të Lirë liberalë pro-biznesit. Dhe ndërsa marrëveshja e tyre duket, në letër, të jetë diçka si një vazhdimësi e politikës së jashtme të Angela Merkelit, të Gjelbrit — liderja e të cilëve Annalena Baerbock është emëruar Ministre e Jashtme – kanë mbajtur më parë një qëndrim më të ashpër ndaj Rusisë dhe Kinës sesa partnerët e tyre të koalicionit.
Ndërkohë në Francë, Emmanuel Macron shpreson të sigurojë një mandat të dytë në detyrë, me zgjedhjet presidenciale që do të zhvillohen në muajin prill.
Kjo datë ka rëndësi, sepse Franca mban presidencën e radhës të BE-së për gjysmën e parë të vitit 2022. Macron ka qenë përkrahësi më i madh i një Evrope më gjeopolitike, duke mbështetur ide si një ushtri evropiane dhe një politikë të jashtme që nuk ndjek thjesht shembullin e Amerikës.
Në të vërtetë, Macron kishte shpresuar se gjatë presidencës së tij të BE-së, Këshilli Evropian i vendeve anëtare do të nënshkruante një proces të ri ambicioz të quajtur “Busulla Strategjike” në një samit të muajit mars.
Kompasi Strategjik – efektivisht një udhëzues operacional për marrjen e vendimeve mbi çështjet e sigurisë dhe mbrojtjes – do t’i siguronte BE-së trupa të qëndrueshme dhe një politikë të përbashkët strategjike.
Por shumë vende anëtarë kanë rezerva serioze në lidhje me propozimin, duke filluar nga kostoja deri te fakti se ai nuk emërton dhe turpëron siç duhet Rusinë. Dhe me Macronin e fokusuar në fushatën e rizgjedhjes, kryeqytetet më rezistente ndaj këtyre politikave thjesht do të jenë në gjendje të injorojnë njeriun që teorikisht duhet të jetë lideri më i fuqishëm i Evropës – në vend të kësaj të zgjedhë të ulë presidencën e tij të BE-së.
Pra, cila është rruga e mundshme e së ardhmes, duke pasur parasysh të gjitha këto pengesa?
Një diplomat i lartë i BE-së i tha CNN se ata nuk ishin optimistë “Ne e dimë se cilat janë problemet prej kohësh, si brenda ashtu edhe jashtë. Problemet janë përkeqësuar: Rusia dhe Kina janë më të sigurta; SHBA është më pak e parashikueshme si aleate, dhe jemi më të ndarë. Ndërkohë po bëhemi më të vegjël dhe më pak të rëndësishëm në skenën botërore”.
Sidoqoftë, diplomati shtoi dy paralajmërime që mund t’i detyrojnë Brukselin dhe vendet anëtare të veprojnë përfundimisht “Nëse afatet afatmesme të SHBA-së ngrenë perspektivën reale që një Trump ose dikush i ngjashëm të kthehet në Shtëpinë e Bardhë dhe [nëse] Rusia bëhet më bindëse, mund të tronditemi nga ndërmarrja e veprimeve radikale, ose të ndihemi të pafuqishëm”.
Shumica pajtohen se veprimet radikale do të çonin më shumë shpenzime dhe më shumë pushtet në Bruksel.
Në shtetet federale, gjëja e parë që i kalon qeverisë qendrore është politika e jashtme, siguria dhe mbrojtja.
Krahasimi i gjithë kësaj me shtetet anëtare që nuk i besojnë njëri-tjetrit – ose Komisionit – do të zgjasë më shumë se 12 muaj. Por viti 2022, nëse coronavirusi bie mjaftueshëm nga agjenda, mund të ofrojë një dritare se çfarë përparimi mund të bëhet në vitet e ardhshme.
Gjëja për t’u parë do të jetë se si Brukseli vepron në përgjigje të armiqësisë, qoftë nga Bjellorusia, Rusia, Kina apo edhe SHBA.
Do të ia vlen gjithashtu të vëzhgoni nëse – dhe kur – BE-ja i mbështet anëtarët e vet ndaj rivalëve antidemokratikë me të cilët blloku ka marrëdhënie financiare. Lituania, për shembull, kohët e fundit njohu Tajvanin si një entitet sovran – duke shkaktuar zemërim nga qeveria kineze – ndërsa Komisioni përsëriti se zyrtarisht ende mban një politikë “Një Kinë”.
Nëse Evropa nuk ngrihet në mbrojtje të demokracive duke sfiduar armiqtë e saj, ajo mund të shihet si miratim në heshtje i rritjes së shteteve autoritare.
Aksionet janë më të larta se sa mund të kuptojnë shumë në Bruksel, të cilët priren të fokusohen në politikën afatshkurte.
Por në vitin 2022, Evropa ka një mundësi që më në fund të ecë në këmbë dhe të zërë vendin e saj si një fuqi e madhe globale, duke mbrojtur rendin e bazuar në rregulla dhe vlerat perëndimore.
Dështimi për të kapur këtë mundësi do të thotë pothuajse me siguri se ata që kundërshtojnë këto vlera do të vazhdojnë në një rrugë pa kthim./rtvokarina/